HomeNgày xuân tản mạn chuyện tất niên – Phan Nam (Quảng Nam)
Chủ Nhật, 31 tháng 1, 2016
Những
ngày cuối năm, ai nấy cũng tất tả hoàn thành những công việc cuối cùng để đón
xuân về, Tết đến. Lễ tổng kết, họp mặt tại cơ quan hay tổ chức nơi làm việc là
hết sức quan trọng. Trên bàn tiệc tất niên những chuyện vui buồn, trà dư tửu
hậu dường như được trao trọn cho nhau trong buổi tiệc trà cuối cùng của năm.
Ngày nay, tất niên theo phong cách Tây cũng được người Việt áp dụng theo phương
thức hội họp, gặp mặt cuối năm, được tổ chức như một sự kiện để tổng kết, đánh
giá những thành tích đã làm được trong năm. Thường thì tất niên tại các cơn
quan thường diễn ra sớm, trong không khí thân mật, ấm áp, không gian rộng với
sự tham gia của nhiều người, có nhiều món ăn, đồ uống được dọn ra thịnh
soạn.
Tác giả Phan Nam
Họ tên Phan Văn Nam
Quê quán: Tiên Phước – Quảng Nam
Hiện đang học tại lớp báo chí k13 CBC, Trường ĐH sư phạm – ĐH Đà Nẵng
Phone: 01686 642 109
Email: phanvannamsp@gmail.com
_____
1. Những ngày cuối năm, ai nấy cũng tất
tả hoàn thành những công việc cuối cùng để đón xuân về, Tết đến. Lễ tổng kết,
họp mặt tại cơ quan hay tổ chức nơi làm việc là hết sức quan trọng. Trên bàn
tiệc tất niên những chuyện vui buồn, trà dư tửu hậu dường như được trao trọn
cho nhau trong buổi tiệc trà cuối cùng của năm. Ngày nay, tất niên theo phong
cách Tây cũng được người Việt áp dụng theo phương thức hội họp, gặp mặt cuối
năm, được tổ chức như một sự kiện để tổng kết, đánh giá những thành tích đã làm
được trong năm. Thường thì tất niên tại các cơn quan thường diễn ra sớm, trong
không khí thân mật, ấm áp, không gian rộng với sự tham gia của nhiều người, có
nhiều món ăn, đồ uống được dọn ra thịnh soạn.
Các
tổ chức, hiệp hội, doanh nghiệp… đều tổ chức tất niên để gặp gỡ đồng nghiệp,
giao lưu gặp mặt, đồng thời cạn chén nâng ly chúc mùa xuân mới, chúc thành công
hạnh phúc trong năm mới và bỏ qua những điều chưa may mắn gặp phải trong năm.
Có thể hiểu tất niên ở đây có nghĩa là bữa tiệc, buổi liên hoan, chiêu đãi… do
cơ quan đứng ra tổ chức theo dạng hội họp, sự kiện. Đây là hình thức tổ chức theo
kiểu phương Tây mà bây giờ chúng ta cũng quen gọi là tất niên. Trong buổi tất
niên còn diễn ra các hoạt động trao thưởng cho những cá nhân đạt thành tích
xuất sắc trong công tác, lĩnh vực đảm nhận. Ngoài việc trà rượu thoải mái thì
những niềm vui cuối năm như thế cũng là phần thưởng xứng đáng cho những ai hoàn
thành tốt công việc, nhiệm vụ được giao. Ngày nay tất niên “lớn” thường được sự
chào đón của cả tập thể nên được tổ chức khá long trọng, phần thưởng ngoài giấy
khen còn kèm theo hiền kim, hiện vật. Tất niên đúng chất của một buổi gặp mặt
công việc và vui chơi, tất niên của hạnh phúc, của niềm vui và cho cả những
phấn đấu để đạt được nhiều thành công hơn nữa trong năm mới.
Tất
niên tổ chức theo gia đình thường diễn ra gần giáp Tết, quy mô cũng nhỏ hơn
nhiều. Và chuyện hội họp bạn bè tất niên là dịp để xua tan đi những muộn phiền
của năm cũ, nâng ly rượu thay lời cuối năm. Ngoài chuyện tất niên tại cơ quan
tổ chức thì tất niên tại gia đình bây giờ cũng rất được chú trọng theo hình
thức bữa tiệc tại gia. Tất niên của các gia đình hiện đại tổ chức theo hình
thức thường khá phóng khoáng, vui vẻ. Mọi người thường làm theo phong cách bữa
tiệc “tự phục vụ” với cón món nướng, món lẩu hoặc hình thức bàn tròn, bày thức
ăn ra đĩa như ngày giỗ cưới. Khi đời sống phát triển, con người luôn có nhu cầu
làm phong phú hơn các hoạt động để củng cố các mối quan hệ, nhất là tiệc tùng
để gặp mặt anh em, bạn bè để chia sẻ mọi tâm tư nỗi buồn trong cuộc sống và
cũng như là lời cám ơn sự giúp đỡ, tiếp sức của mọi người đối với gia chủ. Tiệc
tất niên theo gia đình thường diễn ra khá muộn khi mọi công việc hầu như cơ bản
đã được hoàn tất, hầu như là vào những ngày cuối cùng của năm. Khách mời tất
niên gia đình thường là rất thân quen, có mối quan hệ đặc biệt với gia chủ nên
tất niên cũng được làm rất tươm tất, khá đầy đủ với nhiều sự chuẩn bị. Ở thôn
quê tất niên theo hình thức này rất ít khi diễn ra vì có một lễ nghi quan trọng
hơn là “chạp mã” hay “dẩy mã”. Nói chung là vào dịp cuối năm, người dân quê sẽ
tranh thủ “thăm và sửa lại mồ mã tổ
tiên” để thắp nén nhang tưởng nhớ, tri ân ông bà, tổ tiên. Sau đó sẽ là tiệc
nhẹ của gia chủ, khách mời là họ hàng và bà con lối xóm…
2. Có lẽ bây giờ có thể hiểu tất niên
là tiệc, hội hộp cuối năm nhưng theo lễ nghi, phong tục truyền thống của dân
tộc thì cúng tất niên diễn ra vào ngày cuối cùng của năm, tức là vào ngày 30
đối với năm đủ, ngày 29 đối với năm thiếu. Theo tư liệu trên wikipedia: “Giữa ngày 30 (hoặc 29) tháng Chạp và
ngày Mồng 1 tháng Giêng, giờ Tý (từ 23 giờ hôm trước đến 1 giờ hôm sau),
trong đó, thời điểm bắt đầu giờ Chính Tý (0 giờ 0 phút 0 giây ngày Mồng 1 tháng
Giêng) là thời khắc quan trọng nhất của dịp Tết, đánh dấu sự chuyển giao năm cũ
và năm mới, được gọi là Giao thừa. Để ghi nhận thời khắc này,
người ta thường làm hai mâm cỗ. Một mâm cúng gia tiên tại bàn thờ ở trong nhà
mình và một mâm cúng thiên địa ở khoảng sân trước nhà”. Hầu hết những
công việc chuẩn bị cho mâm cùng tất niên thường phải xong từ chiều, hương khói
nghi ngút chuẩn bị cho việc cúng bái.
Thời khắc cuối năm là thời khắc quan trọng và linh thiêng nên cúng tất
niên được bàn thờ cúng trời, đất (một số nơi gọi là “cúng cô bác”) đặt vào một
vị trí mặt tiền, thường là trước hiên nhà, bàn thờ tổ tiên cũng được chăm chút
cẩn thận, được đặt mâm ngũ quả và hương đèn đầy đủ. Một số người tâm niệm rằng
cúng tất niên là “rước ông bà” về xum vầy cùng con cháu trong ba ngày Tết nên
lễ cúng phải trang nghiêm, chu đáo. Vì vậy, bàn thờ tổ tiên và tục thờ cúng tổ
tiên, hướng về cội nguồn luôn được khắc sâu trong tâm thức của người Việt. Cũng
theo một số quan niệm thì “hương
và đèn, hương tượng trưng cho tinh tú, sự nối kết giữa âm và dương, đèn tượng
trưng cho mặt trăng, mặt trời”. Nhang khói ngày Tết thực sự không thể thiếu
trong phong tục thờ cúng của người Việt. Việc bày biện vàng mã cũng hết sức
tinh gọn, chủ yếu nhìn đẹp mắt và thể hiện lòng tôn kính đối với những người bề
trên.
Tóm lại, ngày Tết cổ truyền của dân tộc
luôn có những lễ nghi, phong tục tập quán, ngày hội… tốt đẹp của dân tộc. Ngày
tất niên dù được tổ chức theo phương thức nào cũng cần tránh mê tín dị đoan,
phù hợp với văn hóa, thuần phong mỹ tục, đạo đức của dân tộc. Lễ tiết cần đề
cao sự hướng thiện, tưởng nhớ cội nguồn, phát huy bản sắc văn hóa, say mê những
việc làm thiết thực. Những sự hồ hởi, mong ngóng, an nhiên trong lòng mỗi người
sẽ được cầu phúc trong mùa xuân mới, nhang khói là hư vô nhưng luôn ẩn chứa bao
hoài vọng lớn lao. Xin kết bài viết bằng khúc thơ trong bài thơ “Tết này mời
bạn ghé thăm” trong chiều tất niên của nhà thơ Lê Huy Mậu (Vũng Tàu): Vợ tôi lục tung cả tháng/ Muối dưa, làm
kiệu, cuốn nem/ (Mách nhỏ bạn điều này nhé/ Cứ nhằm dưa kiệu mà khen!)…
© Tác giả giữ bản quyền.
. Cập nhật theo nguyên bản của tác giả gởi từ Quảng Nam ngày 31/01/2016
. Cập nhật theo nguyên bản của tác giả gởi từ Quảng Nam ngày 31/01/2016
Xin Vui Lòng Ghi Rõ nguồn VanDanViet Khi Trích Đăng Lại.
_______________________________________________
_______________________________________________
Bài liên quan
Comments[ 0 ]
Đăng nhận xét