HomeCà kê tháng ba – Truyện ngắn Đỗ Nhựt Thư (Quảng Nam)
Thứ Ba, 8 tháng 3, 2016
Tháng ba, mùa xuân
vẫn còn vướng vất, lễ hội ken dày, lòng người sôi động. Tháng ba, có ngày 8 làm
cho cả giới phụ nữ hình như mạnh mẽ hơn, họ tràn ngập nhà hàng, cũng nâng ly,
cũng dô … trăm phần trăm, họ ăn to nói lớn, họ nhìn giới đàn ông với ánh mắt ngày
càng rẻ rúng hơn.
Họ tên thật Đỗ Nhựt Thư
Địa chỉ: Tỉnh Quảng Nam
Email: dokongnhan@gmail.com
_____
(trích từ tập Cà Kê Dê Ngỗng)
TỪ DỤ THÁI HẬU
Tháng
ba, mùa xuân vẫn còn vướng vất, lễ hội ken dày, lòng người sôi động. Tháng ba,
có ngày 8 làm cho cả giới phụ nữ hình như mạnh mẽ hơn, họ tràn ngập nhà hàng,
cũng nâng ly, cũng dô… trăm phần trăm, họ ăn to nói lớn, họ nhìn giới đàn ông
với ánh mắt ngày càng rẻ rúng hơn.
Phải rồi, thời buổi dịch vụ lên ngôi, đàn ông thì ôm chí lớn đầy hoang
tưởng mà la cà, sáng cà phê, chiều bia rượu, trụ cột kinh tế gia đình chuyển
sang tay đàn bà. Chí phải vì trời sinh hai giống mà khi truyền giống giới đực
thường thua trận, thì lép vế một bề là phải.
Hỡi
ơi thiên địa. Rối lẫn chăng? Chắc thế. Thử hỏi nhé: Lãnh đạo từ trung cao trở
lên toàn thế giới này có mấy mợ? Cầm súng đánh giặc tỷ lệ nữ là bao nhiêu? Thôi
đơn giản hơn: Nếu nhà bị dột có vị nữ lưu nào dám leo lên mái nhà trám trét,
gặp kẻ ngang tàng hù dọa có mấy bà dám xông pha …
Bữa
rượu cuối tuần tháng ba ấy, lại mấy lão hưu ôm đồm chuyện nhân gian nhìn sự đời
mà buồn như chấu cắn. Lão Gàn bỗng nổi giọng vui:
- Truyện
Nữ hoàng thuở 40 của ông Hâm vừa rồi đã được tạp chí NN đăng là tốt quá, đó là
tiếng chuông cảnh tỉnh dành cho một số quý bà nhầm lẫn về mình. Nhận thức của
các mợ mơ hồ quá, nhiều bà không hiểu tâm, tầm của mình ở đâu nên gây bao hậu
họa, gia đình bất hạnh. Lão ưu tư: - Ngẫm lại thánh dạy: Phải chính danh, chí
phải.
Lão
Chảnh cà rỡn:
- Đừng
giỡn mấy cha! Mấy cha quên rồi sao? Mở nền độc lập của nước ta sau thời Bắc
thuộc là công lao của một phụ nữ đó.
Lơ
phụ họa:
- Rồi
thì bà Triệu, Ỷ Lan thứ phi, Linh Từ quốc mẫu… Mới đây là bà Bình, bà Định…
Hâm
cười hăng hắc:
- Thôi!
Thế thì các ông đếm tên đường ở thành phố ta có được mấy bà? Được 5 phần trăm không?
Phớt can ngăn:
-
Tôi xin mấy ông. Thôi, nhân tháng ba tôi kể hầu quý ông chuyện một đức bà mẫu
mực làm quà, nhé.
Rượu thì đang dang dở, thời gian thì họ quá giàu, ham muốn tri thức qua
buổi cà kê thì quá lớn, họ nhìn Phớt tán đồng và chú tâm lắng nghe.
***
Vào một đêm trăng sáng nhất của tháng sáu năm
1810, ở giồng Sơn Quy, Phạm quốc công phu nhân đã hạ sinh một tiểu thư xinh đẹp
lạ thường, đó là đức Từ Dụ nổi tiếng sau này.
Từ
nhỏ bà đã được cha mẹ nuôi dạy công phu, 10 tuổi đã thể hiện sự thông minh, đảm
đang, hiền thục, chịu thương chịu khó, học hỏi không biết chán. Tứ đức: công
dung ngôn hạnh gồm đủ, lại ham đọc sách kim cổ, làu thông kinh sử, am hiểu cả
về chính trị, văn thơ. Sống với dân làng rất mực hòa nhã, tôn trọng. Tiếng thơm
dậy đất.
Năm
12 bà theo gia đình ra kinh đô Huế, chả là Quốc công họ Phạm là 1 trọng thần
được tiên đế giao phụ chính cho đức Minh Mạng đang trị vì, đây là một giai đoạn
lịch sử đầy vẻ vang của nước Việt, minh quân hết lòng lo việc nước nên chúng
dân ngưỡng vọng mà sống tuân thủ theo phép nước, lệ làng. Một thời độc lập,
thái bình thịnh trị đáng ước ao.
Thuận Thiên Hoàng thái hậu, người trực tiếp nuôi dưỡng cháu nội Miên
Tông từ lúc sơ sinh. Hoàng tử nay đã 17, bà liền ra công tìm người xứng đáng
hầu hạ ngài, xem xét bao cô con gái của các quan đại thần trụ cột, bà nghe danh
tiếng thông tuệ, đoan chính của Phạm thị, cho người tìm hiểu thực hư và hoan hỷ
cho đón tiểu thư mới 14 tuổi về bầu bạn
cùng hoàng tử trưởng.
Thái tử Miên Tông lên ngôi hiệu là Thiệu Trị, bà được vua yêu thương tôn
trọng phong là Đệ nhất Giai phi, được buông rèm ngồi nghe chính sự và sau buổi
thiết triều được góp ý với vua, có những việc vì lời bàn hợp đạo lý của bà mà
vua phải thay đổi quyết định. Lạ lùng thay, một vị vua hiếm có từ cổ chí kim,
xã tắc; chúng dân nhờ bà mà âu ca lạc nghiệp, công lao như trời biển một thời.
- Và
bà là mẹ của vua Tự Đức. Phớt nhấn nhá.
- Ừ,
chuyện này nhiều người biết. Lơ tiếp lời: - Lịch sử viết nhiều về ông vua đầy
trách nhiệm và hiếu thảo này, quyển “Từ huấn lục” do đích thân vua ghi chép lời
dạy của bà vẫn còn lưu giữ.
- Này
các ông! Nhà vua cũng lạ, có lỗi nên dâng lên bà cây roi mây còn ngài nằm xuống
chịu đòn, tôi khó tin quá, ông trời con của một nước mà. Lão Chảnh vân vi.
Hâm
chậm rãi:
-
Còn chuyện sinh hoạt của bà lại là chuyện xưa nay hiếm, là mẹ vua gần như muốn
gì được nấy mà bà lại sống rất cần kiệm. Một lần vua vào chầu mẹ thấy cái đãy
đựng kính cũ mềm, nhiều chỗ đã sứt chỉ trông thật nghèo nàn, nhà vua đề nghị
xin thay nhưng bà không chịu. Lão chậc lưỡi: - Còn việc này thì khó ai dù nghèo
mà làm được: Bà cho cung nữ dồn sáp nhiễu để sau này đúc lại thành cây đèn sáp
mới. Mẹ ơi!
Bần
thần một lúc rồi lão rẻ rọt:
- Bà
thường nói: “Một sợi tơ, một hạt lúa cũng
là máu mỡ của dân, không nên phung phí. Châu báu, gấm vóc tiến nộp ta cho nhập
kho làm của chung.”
Gàn sôi nổi tiếp:
-
Nhân ngày ngũ tuần, vua Tự Đức và quần thần dâng sớ thỉnh tấn tôn, bà dạy, đại
khái rằng: “Ta đã được thiên hạ phụng sự
thì nên lo những việc thiên hạ đương lo, năm nay không được mùa dân chưa vui là
việc Hoàng đế nên lo, còn ta vốn cần kiệm chẳng chuộng phù hoa, gia thêm hư
danh chỉ làm tổn đức, nên bỏ.”
Cả
bọn đắm chìm trong tôn kính, không gian tỉnh lặng. Bỗng Châu con lão Hâm nãy
giờ ngồi trong nhà đọc sách bước ra:
- Xin
phép quý sư phụ. Còn việc quan, đức bà dạy thế nào ạ?
Lão Hâm nhìn con khó chịu vì sợ bạn bè chê
trách, Lơ bỗng cười xòa:
- Hay!
Câu hỏi rất hợp thời. Chú xin trả lời, bà thẳng thắn phê phán tệ tham ô chức
quyền trong triều chính và các địa hạt. Bà nói: "Từ xưa đến nay, quan lại chỉ một chữ tham mà chưa trừ được. Mọt nước
hại dân cũng từ đó mà ra. Làm quan mấy năm vị nào cũng giàu có gấp bội. Của ấy
không lấy của dân thì lấy ở đâu? Nên phải quyết trừ.”
Lão
Gàn tiếp:
-
Bà phê phán gắt gao kẻ dựa vào quyền thế gia tộc của bà để cầu vinh, hoặc che
chở kẻ phạm pháp. Bà cũng bảo vua Tự Đức rằng: "Ngưòi trong dòng họ chớ lo việc không được làm quan, phải chuyên cần
học hỏi, thi đậu làm quan đem vẻ vang về cho gia tộc; chỉ lo là bất tài mà
thôi. Ngoài ra, kẻ làm điều trái phép, Hoàng đế nên triệu về kinh, nghiêm trị
để làm gương cho người ta biết.”
Châu khiêm nhã:
-
Và bà cũng rât tôn trọng các vị trung thần như Khâm sai đại thần Võ Trọng Bình,
Tham tri Phạm Phú Thứ, Phụ chính Nguyễn Tri Phương. Bà nói: “Nếu được nhiều người như thế là phúc của xã
tắc, Hoàng đế chỉ cần bổ dụng mỗi tỉnh một vị quan đầu tỉnh có tài đức thì việc
nước sẽ tốt đẹp biết bao.”
Lão Chảnh tưng tửng:
-
Tôi đố các ông biết chuyện bị đày của Phạm tham tri đó?
Mấy lão ngẩn người lục tìm trí nhớ rồi đành
chịu. Chảnh đắc ý:
- Phạm
đại quan đang ở tòa Kinh diên, khẳng khái trách vua xao nhãng việc chính sự,
ngài ngự giận tái mặt, vì ngài vốn quá lo việc nước nhưng thể chất yếu kém nên
thường bị ốm mệt và lại bị bọn xu nịnh dèm pha bèn giáng ông ra làm sai dịch ở
Trạm Thừa lưu. Đức bà biết được khuyên rằng: “Làm quan mà dám can gián cái sai của vua ấy là bậc tận trung. Ta hỏi
vương ông Phạm làm lính có buồn không?”. Tự Đức sẽ sàng: “Thưa, ông ấy còn tỏ ra vui vẻ”. Bà dạy:
“Vương thấy không, người trượng phu không
phải vui ở chức tước mà là vui ở những việc làm chân chính”. Ngày sau vua
thăng ông làm Tham tri bộ Hình. Hà… hà…
Cả
bọn không ai bảo ai cùng nâng ly nốc cạn và cùng hà một tiếng, hồn như nhập về
thời buổi ấy, lòng ai nấy nhẹ tênh.
Tháng 03/2014
© Tác giả giữ bản quyền.
. Cập nhật theo nguyên bản của tác giả gởi từ Quảng Nam ngày 08/03/2016
Xin Vui Lòng Ghi Rõ nguồn VanDanViet Khi Trích Đăng Lại.
_______________________________________________
Bài liên quan
Comments[ 0 ]
Đăng nhận xét